Kernboodschappen

Toenemende incidentie

Het European Centre for disease Prevention and Control (ECDC)1 meldt in haar Measles and rubella monthly report van mei 2024 dat het aantal mazelengevallen in meerdere landen in de European Economic Area (Europese Unie + IJsland, Noorwegen en Lichtenstein) stijgt. In de periode juni 2023 – mei 2024 zijn er 6 742 mazelengevallen (waarvan 85,7% bevestigd) gerapporteerd, vooral bij kinderen van 0 tot 4 jaar.

  • In die periode zijn er 4 fatale gevallen geregistreerd.
  • Van de 5 649 mazelengevallen met gekende vaccinatiestatus, waren 86,5% van de personen niet gevaccineerd en hadden 7,6% van de personen 1 dosis gekregen.
  • Voor België ging het in die periode om 320 meldingen (waarvan 130 in mei 2024).
  • Het departement “Zorg” (Vlaanderen) meldt dat er in Vlaanderen in 2024 (tot eind juni) 86 mazelengevallen zijn gerapporteerd (50 patiënten niet gevaccineerd en 26 patiënten ongekende vaccinatiestatus), vooral bij kinderen tussen 1 en 9 jaar (n=34) ; minstens 24 patiënten werden gehospitaliseerd.

Ook in andere delen van de wereld, o.a. in andere landen in Europa (zie WHO, 28/05/2024) en in de Verenigde staten (zie CDC, 18/05/24) is er een toenemende incidentie van mazelen. Wanda.be meldt de landen met mazelenuitbraken (d.w.z. > 10/1 000 000) [met regelmatige updating].

Mazelen is zeer besmettelijk. Een vaccinatiegraad van minstens 95% voor de 2 dosissen is noodzakelijk om groepsimmuniteit te bekomen. Deze vaccinatiegraad wordt in vele landen niet gehaald (zie document Sciensano “Comité voor de eliminatie van mazelen en rubella in België, Actieplan 2021-2025”). Voor België werd voor 2021 een vaccinatiegraad berekend van 96% voor de 1ste dosis en van 83% voor de 2de dosis (Vlaanderen scoorde met 89% voor de 2de dosis beter dan Brussel en Wallonië met 75%).

Als redenen voor de huidige toename van het aantal mazelengevallen wereldwijd worden de lage circulatie tijdens de COVID-pandemie en een daling van de vaccinatiegraad wereldwijd tijdens de pandemie aangeduid. Maar dit zijn zeker niet de enige redenen. De dalende vaccinatiegraad was in bepaalde landen al zichtbaar voor de pandemie en houdt ook na de pandemie aan. De redenen zijn divers en complex (socio-economische en culturele factoren, tendens tot toenemende weigerachtigheid tegenover vaccins, maar ook geen toegang tot vaccinatie door conflicten en oorlogen).

Berichten van de Gemeenschappen in België

  • Het departement “Zorg” (Vlaanderen) heeft recent aan de artsen een tijdelijke wijziging van het mazelenbeleid in Vlaanderen gecommuniceerd, met een duidelijke prioritiserering (Brief aan artsen, juli 2024 ! update 5/9/2024: in september 2024 werd een nieuwe brief gestuurd, met updating van de maatregelen). Reden hiervoor is de toegenomen aandacht voor vaccinatie tegen mazelen, de toegenomen vraag naar vaccins en een mogelijk bevoorradingsprobleem. Met de tijdelijke maatregelen hoopt het departement “Zorg” de huidig beschikbare vaccins zo efficiënt mogelijk te kunnen inzetten. Een belangrijke wijzing is dat gevraagd wordt om:

    • inhaalvaccinaties bij jongeren (< 18 jaar) die de basisvaccinatie niet kregen, te beperken tot 1 dosis ! UPDATE 05/09/2024: deze tijdelijke maatregel valt weg. Er worden opnieuw 2 doses aanbevolen voor de inhaalvaccinatie van kinderen en jongeren tot de leeftijd van 18 jaar,

    • inhaalvaccinaties tijdelijk stop te zetten bij volwassenen (behalve bij niet beschermd zorgpersoneel);

    • bij zorgverleners geboren na 1970 bij wie het onzeker is of ze mazelen doormaakten of minstens 1 dosis kregen, eerst serologie (IgG) te bepalen alvorens ze te vaccineren. Wanneer beslist wordt te vaccineren, wordt gevraagd slechts 1 dosis toe te dienen.

     Voor informatie over mazelen voor het grote publiek, zie https://allesovervaccineren.be/mazelen
     en https://www.allesovervaccineren.be/de-laatste-updates-over-mazelen.
     Voor campagnemateriaal, zie
     https://allesovervaccineren.be/campagnes-en-materialen/campagnematerialen-mazelen

Huidige aanbevelingen rond mazelenvaccinatie

De aanbevelingen voor de basisvaccinatie van kinderen zijn de volgende:

  • 1ste dosis op de leeftijd van 12 maanden.

  • 2de dosis op de leeftijd van 9 à 10 jaar (4de leerjaar, Vlaanderen) of van 7 à 9 jaar (2de leerjaar, Federatie Wallonië Brussel).

Zie ook Repertorium > tabel 12a.

Inhaalvaccinatie jongeren < 18 jaar die de basisvaccinatie niet hebben gekregen:
Het advies is om 2 dosissen met een interval van minstens 4 weken toe te dienen [Advies HGR 9111 – Inhaalvaccinatie], maar tijdelijk wordt in Vlaanderen geadviseerd om slechts 1 dosis toe te dienen ! UPDATE 05/09/2024: deze tijdelijke maatregel valt weg. Er wordt opnieuw aanbevolen om voor de inhaalvaccinatie van kinderen en jongeren tot de leeftijd van 18 jaar 2 doses toe te dienen.

Volwassenen die niet volledig gevaccineerd zijn en geen mazelen doorgemaakt hebben:
Bij volwassenen geboren na 1970 die nooit mazelen doorgemaakt hebben en er niet (volledig) tegen gevaccineerd zijn, wordt vaccinatie tegen mazelen aanbevolen [2 dosissen met een interval van minstens 4 weken; Advies HGR 9111 – Inhaalvaccinatie]. Tijdelijk wordt in Vlaanderen aanbevolen om aan volwassenen geen inhaalvaccinatie aan te bieden (tenzij bij bepaalde zorgverleners, zie hoger).

Post-exposure vaccinatie:
Bij personen die niet of onvolledig gevaccineerd zijn tegen mazelen en die in contact komen met een besmette persoon, kan vaccinatie binnen de 72 uur gedeeltelijke bescherming bieden. Voor de aanbevelingen in Vlaanderen, zie Richtlijn Infectieziektenbestrijding Vlaanderen – mazelen; voor de aanbevelingen in Brussel en Wallonië, zie fiche MATRA.

In het kader van reizen: de aanbevelingen gelden zoals beschreven op Wanda.be > Mazelen: landen met een uitbraak (met vermelding van enkele restricties voor Vlaanderen naar aanleidingen van de maatregelen genomen door het departement “Zorg” (Vlaanderen).

Nota

Specialiteitsnamen

  • Vaccin tegen mazelen-bof-rubella: M.M.R. VaxPro®, Priorix® (zie Repertorium)

  • Vaccin tegen mazelen-bof-rubella-varicella: Proquad® (zie Repertorium)

Specifieke bronnen

1 European Centre for disease Prevention and Control (ecdc). Measles and rubella monthly bulletin. May 2024.

Algemene bronnen