Nieuwigheden in de eerste lijn
    • ijzer (III) maltol
    • COVID-19 vaccins
 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde
    • burosumab
    • remdesivir
 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (> 1 jaar)
    • cetalkonium + salicylaat
    • desmopressine nasaal
Andere wijzigingen
    • Direct Healthcare Professional Communications
    • Programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen (CUP) en medische noodprogramma’s (MNP)
▼: geneesmiddelen onder aanvullende monitoring, waarvoor het melden van ongewenste effecten aan het Belgisch Centrum voor Geneesmiddelenbewaking wordt aangemoedigd (o.a. geneesmiddelen met een nieuw actief bestanddeel, biologische geneesmiddelen).

De recente informatie van de maand februari 2021 houdt rekening met de wijzigingen die ons gemeld werden tot 2 februari 2021. De nieuwigheden of schrappingen gemeld na deze datum worden in de recente informatie van maart opgenomen.
 

Nieuwigheden in de eerste lijn

ijzer (III) maltol (Feraccru®)

Een specialiteit op basis van ferrimaltol via orale weg (Feraccru®, hoofdstuk 14.1.1.1) wordt gecommercialiseerd met als indicatie de behandeling van ijzergebrek bij volwassenen. Het veiligheidsprofiel is vergelijkbaar met dat van de andere orale vormen.
Commentaar van het BCFI: Bij patiënten met ferriprieve anemie zonder inflammatoire darmziekte is er voorlopig geen aangetoonde meerwaarde voor deze molecule. Ferrimaltol zou een alternatief kunnen zijn voor intraveneus ijzer bij patiënten met anemie in het kader van een inflammatoire darmziekte die een eerdere behandeling met een andere orale vorm van ijzer niet verdroegen.

Ferrimaltol is een stabiel complex van ijzer (III) en maltol. Het wordt in deze vorm opgenomen in de darmmucosa, waardoor de aanwezigheid van elementair ijzer in het darmlumen beperkt blijft. Deze eigenschap zou tot een betere biologische beschikbaarheid en tolerantie kunnen leiden, en de toediening van lagere doses ijzer mogelijk maken.1

Werkzaamheid

  • Er zijn momenteel geen direct vergelijkende studies die toelaten om te beoordelen of ferrimaltol een betere biologische beschikbaarheid en werkzaamheid vertoont dan de andere orale vormen van ijzer.

  • Ferrimaltol werd enkel bestudeerd bij patiënten met anemie in het kader van een inflammatoire darmziekte. Het EMA heeft aanvaard dat de resultaten in deze populatie geëxtrapoleerd mogen worden naar de algemene populatie, hoewel dit niet op studies steunt.2

  • Aangezien inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa) dikwijls tot ferriprieve anemie leiden, is het aangeraden deze op te sporen en te behandelen, zelfs als er geen symptomen zijn. Correctie via orale weg kan echter moeilijk zijn vanwege de minder goede absorptie van ijzer door de darm, gastro-intestinale ongewenste effecten en het risico van een inflammatoire opstoot. Om deze redenen wordt soms een beroep gedaan op intraveneuze toediening van ijzer.3

  • Voor wat betreft het hemoglobinegehalte, wijzen beperkte gegevens bij patiënten met een inflammatoire darmziekte op een gunstig effect van ferrimaltol ten opzichte van placebo en op non-inferioriteit ten opzichte van intraveneus ijzer. Voor wat betreft levenskwaliteit, lijkt ferrimaltol niet inferieur ten opzichte van intraveneus ijzer.4-6

– Een gerandomiseerde gecontroleerde studie over 12 weken heeft de werkzaamheid van ferrimaltol versus placebo (n = 128) geëvalueerd bij patiënten met een niet tot matig actieve inflammatoire darmziekte en met lichte tot matige anemie (Hb > 9,5 g/dl), na mislukking van een behandeling met een ander oraal ijzersupplement. Ten opzichte van placebo verhoogde ferrimaltol het hemoglobinegehalte met 2 g/dl in week 12. 4 Deze evidentie is van lage kwaliteit.3
– 97 patiënten in deze studie hebben de studie gedurende nog eens 20 tot 64 weken in open-label voortgezet. In week 64 had 86% van de patiënten nog steeds een normaal hemglobinegehalte.5
– Een open-label non-inferioriteitsstudie (post-hoc analyse besproken in een studie-abstract) over 12 weken bij 250 patiënten met anemie in het kader van een inflammatoire darmziekte heeft de non-inferioriteit van ferrimaltol ten opzichte van intraveneus ijzer aangetoond (non-inferioriteitsmarge van 20%) op het primaire eindpunt van hemoglobinegehalte en op de scores van levenskwaliteit.6

Veiligheid

  • De contra-indicaties, ongewenste effecten en interacties zijn vergelijkbaar met die van de andere ijzerpreparaten [zie hoofdstuk 14.1.1.].

  • Er bestaan geen direct vergelijkende gegevens met andere orale vormen van ijzer. Studies bij patiënten met anemie in het kader van een inflammatoire darmziekte lijken een goede tolerantie voor ferrimaltol aan te tonen.

    – Een studie over 52 weken bij 111 patiënten die een eerdere ijzerbehandeling niet verdroegen, rapporteerde als meest frequente ongewenste effecten: rinofaryngitis, gastro-intestinale stoornissen, exacerbatie van colitis ulcerosa. In totaal heeft 16% van de patiënten de behandeling omwille van ongewenste effecten stopgezet.5
    – In een kleine “real-life” studie bij 28 patiënten werd ferrimaltol goed verdragen door 67% van de patiënten, en door 50% van de patiënten die een eerdere behandeling met een andere orale vorm van ijzer niet verdroegen.7

  • Zwangerschap en borstvoeding: er zijn geen gegevens over de toediening van ferrimaltol tijdens de zwangerschap of de borstvoeding.

  • Bijzondere voorzorgen: ferrimaltol mag niet worden gebruikt bij een inflammatoire darmziekte met Hb < 9,5 g/dl (geen studies).8

Dosering: 1 capsule tweemaal daags, op een lege maag.

Kostprijs: 25€ voor een maand behandeling, niet terugbetaald op 1 februari 2021.

 

COVID-19 vaccins  (COVID-19 Vaccine Moderna®▼en COVID-19 Vaccine Astra Zeneca®▼)

Naast Comirnaty® (zie Recente informatie januari 2021) hebben twee andere vaccins tegen COVID-19 een “voorwaardelijke vergunning” gekregen. Ze zijn nu beschikbaar:
COVID-19 Vaccine Moderna®▼en COVID-19 Vaccine Astra Zeneca®▼(hoofdstuk 12.1.1.15.). De COVID-19 vaccins zijn in dit stadium niet in de apotheek beschikbaar, maar worden via een parallel circuit verdeeld.
De tabel hieronder geeft enkele details over beide vaccins. Meer informatie op grond van de gepubliceerde interim-resultaten van de fase 2/3-studies (geïncludeerde populaties, werkzaamheid, veiligheid) zijn te vinden in Folia van januari 2021 (COVID-19 Vaccine Astra Zeneca®) en Folia van februari 2021 (COVID-19 Vaccine Moderna®).
Er blijven meerdere vragen over de verschillende COVID-19 vaccins (onder andere over de duur van de bescherming, de bescherming tegen ernstige COVID-19, het voorkómen van asymptomatische ziekte, zie de Folia-artikels).
Gezien het zeer beperkte aantal geïncludeerde personen ouder dan 55 jaar in de studies over het COVID-19 Vaccine Astra Zeneca® is het momenteel niet mogelijk om zich over de werkzaamheid van het vaccin in deze leeftijdsgroep uit te spreken. In meerdere landen is beslist om het COVID-19 Vaccine Astra Zeneca® op dit ogenblik niet toe te dienen aan ouderen. In België werd specifiek beslist om het COVID-19 Vaccine Astra Zeneca® niet toe te dienen aan personen ouder dan 55 jaar (situatie op 08/02/21). Het BCFI staat volledig achter deze beslissing.

 

 

COVID-19 Vaccine Moderna®▼9

COVID-19 Vaccine Astra Zeneca®▼10

Indicatie (synthese van de SKP)

Preventie van COVID-19 veroorzaakt door SARS-CoV-2, vanaf de leeftijd van 18 jaar.

 

Type vaccin

mRNA-1273 vaccin dat codeert voor het spike-viruseiwit.

Viraal vector vaccin (niet-replicerend adenovirus afkomstig van de chimpansee) dat een gensequentie bevat die voor het spike-viruseiwit codeert.

Werkzaamheid
(min.14 dagen na de 2de dosis). Er zijn verschillen in geïncludeerde populaties in deze twee studies.

94,1% [95%-BI van 89,3 tot 96,8], volgens de gepubliceerde studie (NEJM).11

62,1% [95%-BI van 41,0 tot 75,7], volgens de gepubliceerde studie (The Lancet)12, voor personen die de twee aanbevolen standaarddoses hebben gekregen.

Veiligheid

– Ongewenste effecten: heel frequent (30 – 80%) en voorbijgaand: lokale reacties (vooral pijn ter hoogte van de injectieplaats) en systemische reacties (vooral vermoeidheid, hoofdpijn, spierpijn en rillingen/koorts).
– Ernstige ongewenste events: volgens de resultaten van de studies is de incidentie vergelijkbaar tussen de groepen die placebo of het vaccin kregen.
– Tijdens de studie werd geen enkele ernstige anafylactische reactie gerapporteerd met het COVID-19 Vaccine Moderna®. Na een eerste analyse van de meldingen van anafylactische reacties schatten de Amerikaanse “Centers for Disease Control and Prevention (CDC)” de incidentie van anafylactische reacties na de 1ste dosis op 2,5 gevallen per miljoen doses. Er was geen enkel geval met fatale afloop.13
– In verband met de allergieën die maken dat de mRNA COVID-19 vaccins (zoals COVID-19 Vaccine Moderna®) gecontra-indiceerd zijn of die maken dat bijzondere voorzorgsmaatregelen vereist zijn, zie “Goed om te weten-bericht” van 01/02/21.
– Zwangerschap en borstvoeding: er zijn op dit ogenblik onvoldoende klinische gegevens om de werkzaamheid en veiligheid van de COVID-19 vaccins te evalueren. Er zijn echter geen aanwijzingen van een nefast effect bij de moeder, het ongeboren kind of de zuigeling. In verband met de m-RNA vaccins bij zwangerschap en borstvoeding, zie «Goed om te weten-bericht van 01/02/21». Er zijn geen redenen om aan te nemen dat de adviezen verschillen voor het vaccin van Astra Zeneca.

Vaccinatieschema

2 doses met een interval van 28 dagen, intramusculair.

2 doses met een interval van 4 tot 12 weken, intramusculair.

Bewaring

Tussen -25 en -15°C en 30 dagen tussen 2 en 8°C

6 maanden tussen 2 en 8°C

Voor al onze artikels in verband met geneesmiddelen bij COVID-19: zie onze website COVID-19 update.
Voor meer algemene informatie over de COVID-19 vaccins, zie ook de website van het FAGG: vragen en antwoorden over de vaccins tegen COVID-19.
Ongewenste effecten kunnen bij het FAGG gemeld worden via deze link.

 

 Nieuwigheden in de specialistische geneeskunde

burosumab (Crysvita®▼ )

Burosumab (Crysvita®, hoofdstuk 20.3.) is een weesgeneesmiddel, geïndiceerd voor de behandeling van X-gebonden hypofosfatemie (XLH) met radiografisch bewijs van botziekte bij kinderen en adolescenten (synthese van de SKP). Burosumab heeft een voorwaardelijke vergunning gekregen. Het is bestemd voor ziekenhuisgebruik.

Werkzaamheid
Burosumab vermindert botschade, maar het effect ervan op botmisvormingen en groeiachterstand is niet duidelijk.14,15

Veiligheid

  • Contra-indicaties: ernstige nierinsufficiëntie of terminale nierziekte.

  • De meest frequente ongewenste effecten (> 10%) zijn koorts, hoofdpijn, hoest, gastro-intestinale stoornissen, tandabces, verlaagd vitamine D, rash, tandcariës, artralgie en myalgie.

  • Interacties: De gelijktijdige toediening van burosumab met oraal fosfaat en actieve vitamine D-analogen (bv. calcitriol) wordt afgeraden omwille van het risico van hyperfosfatemie en hypercalciëmie. Deze geneesmiddelen moeten ten laatste een week vóór de start van de behandeling met burosumab worden stopgezet.14-16

Kostprijs: van 3.591 € tot 10.773 € per dosis, naargelang van de concentratie.
 

remdesivir (Veklury®▼ )

Remdesivir (Veklury®▼ , hoofdstuk 11.4.7.) is een antiviraal middel dat goedgekeurd is (“voorwaardelijke vergunning“) voor de behandeling van COVID-19 bij gehospitaliseerde volwassenen en jongeren vanaf 12 jaar met pneumonie die bij de start van de behandeling aanvullende zuurstof of andere niet-invasieve beademing nodig hebben (synthese van de SKP). Het is slechts onder bepaalde voorwaarden beschikbaar via de strategische voorraad waartoe de ziekenhuisapothekers toegang hebben.
Commentaar van het BCFI: Er blijven veel twijfels over de meerwaarde van remdesivir op klinisch relevante eindpunten [zie ook Folia van januari 2021].
– De studie NIAID-ACTT-1 toont een potentieel voordeel op de tijd tot herstel in bepaalde patiëntengroepen.
– In de Solidarity-studie, gecoördineerd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO), is er geen effect op mortaliteit, noodzaak voor kunstmatige beademing of de tijd tot ontslag uit het ziekenhuis [zie Folia januari 2021]. De WGO raadt het gebruik ervan af.
– Sciensano kent het een beperkte plaats toe bij ernstige vormen, in associatie met dexamethason, na evaluatie van de risico-batenverhouding.

Werkzaamheid

  • De resultaten en aanbevelingen over remdesivir zijn tegenstrijdig. 

    – De studie NIAID-ACTT-1 toont een voordeel op de tijd tot herstel ten opzichte van placebo in de subgroep van patiënten die bij de start van de behandeling met remdesivir zuurstof kregen via een niet-invasieve weg (12 dagen versus 18 dagen). Er was geen winst van remdesivir bij de patiënten die kunstmatige beademing of extracorporele membraanoxygenatie (ECMO) kregen, noch bij patiënten met milde tot matig ernstige COVID-19 die geen extra zuurstof nodig hadden.
    – De interim-resultaten van de Solidarity-studie tonen geen winst op de in-hospitaalmortaliteit, de nood voor kunstmatige beademing of de tijd tot ontslag uit het ziekenhuis ten opzichte van standaardzorg. Op basis hiervan beveelt de WGO aan om remdesivir niet te gebruiken, ongeacht de ernst van de ziekte [zie Folia van januari 2021]. Dit standpunt van de WGO is ondertussen niet gewijzigd (17/12/20).17
    – Het Franse ‘Institut national de la santé et de la recherche médicale’ (Inserm) kondigde in een mededeling van 27 januari aan dat het de tests met remdesivir in de Discovery-studie heeft stopgezet, bij gebrek aan werkzaamheid na 15 dagen.18
    – In België kent Sciensano een beperkte plaats toe aan remdesivir, in associatie met dexamethason, bij patiënten met ernstige COVID-19, na evaluatie van de risico-batenverhouding, maar deze aanbevelingen houden nog geen rekening met de peer-review publicatie van de Solidarity-studie, noch met de aankondiging van het INSERM dat het de studie-arm voor remdesivir in de Discovery-studie heeft stopgezet (INTERIM CLINICAL GUIDANCE FOR ADULTS WITH SUSPECTED OR CONFIRMED COVID-19 IN BELGIUM, Sciensano, versie van 09/02/21).

Veiligheid

  • Meest frequente ongewenste effecten (1-10%): transaminasen verhoogd, hoofdpijn, misselijkheid, huiduitslag.

  • Zwangerschap en borstvoeding: het is niet bekend of remdesivir veilig gebruikt kan worden tijdens de zwangerschap en periode van borstvoeding.

  • Interacties

  • Bijzondere voorzorgen

    • De leverenzymen moeten bepaald worden vóór en tijdens de totale duur van de behandeling. Remdesivir mag niet worden toegediend wanneer ALAT ≥ 5 maal de bovengrens van de normaalwaarde is.

    • Remdesivir mag niet worden gestart in geval van ernstige nierinsufficiëntie.19

Dosering: 200 mg de 1ste dag, vervolgens 100 mg per dag gedurende 5 tot 10 dagen, via intraveneuze infuus.

 

 Schrappingen en langdurige onbeschikbaarheden (> 1 jaar)

cetalkonium + salicylaat (Teejel®)

De associatie van cetalkonium + salicylaat (Teejel®, hoofdstuk 17.4.2) is niet meer beschikbaar sinds april 2020. Ze werd gebruikt voor de symptomatische behandeling van verschillende vormen van pijn in de mond.
 

desmopressine nasaal (Minirin® nas. druppels oploss.)

Desmopressine nasaal onder vorm van neusdruppels (Minirin® nas. druppels oploss., hoofdstuk 5.5.2) is niet meer beschikbaar vanaf februari 2021. Het product werd gebruik voor de diagnose en de behandeling van centrale diabetes insipidus. Desmopressine onder vorm van neusspray is daarenboven niet beschikbaar tot minstens juli 2021, maar de neusspray kan ingevoerd worden uit het buitenland [zie Farmastatus]. De orale en injecteerbare vormen blijven wel beschikbaar.

Andere wijzigingen

Direct Healthcare Professional Communications

De Direct Healthcare Professional Communications (DHPC), dikwijls “Dear Doctor Letters” genoemd, zijn rechtstreekse mededelingen van de farmaceutische bedrijven aan de gezondheidszorgbeoefenaars over risico’s en maatregelen om deze risico’s te beperken, doorgaans op vraag van het EMA of het FAGG. De DHPC’s zijn te raadplegen via de website van het FAGG, en worden maandelijks aangekondigd in de “Recente informatie”.
Hierna volgen de onlangs door het FAGG of het EMA goedgekeurde DHPC’s:

Programma’s voor gebruik in schrijnende gevallen en medische noodprogramma’s

Voor meer informatie over deze programma’s, zie Folia december 2019.

  • Perampanel (Fycompa®  hoofdstuk 10.7.1.5.), nintedanib (Ofev®, hoofdstuk 4.3.3.) en belantamab mafodotin (Blenrep®, nog niet gecommercialiseerd) werden goedgekeurd door het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) in het kader van het medisch noodprogramma (medical need).

  • Pemigatinib (Pemazyre®), nog niet gecommercialiseerd, werd goedgekeurd in het kader van het programma voor gebruik in schrijnende gevallen (compassionate use).

  • Informatiedocumenten voor de patiënt en de geïnformeerde toestemming zijn te vinden op de website van het FAGG: Fycompa®, Ofev®, Blenrep®, Pemazyre®.
     

Algemene bronnen

– British National Formulary (BNF), https://www.medicinescomplete.com, laatst geraadpleegd op 8/2/21
– Farmacotherapeutisch Kompas, https://www.farmacotherapeutischkompas.nl/, laatst geraadpleegd op 8/2/21
– Martindale, laatst geraadpleegd op 8/2/21

Specifieke bronnen

1 Iron in Inflammatory Bowel Disease, Nutrients 2020, 12(11), 3478; https://doi.org/10.3390/nu12113478
2 Feraccru®-european public assessment report. https://www.ema.europa.eu/en/documents/variation-report/feraccru-h-c-2733-ii-0010-epar-assessment-report-variation_en.pdf
3 Gordon M, Sinopoulou V, Iheozor-Ejiofor Z, Iqbal T, Allen P, Hoque S, Engineer J, Akobeng AK. Interventions for treating iron deficiency anaemia in inflammatory bowel disease. Cochrane Database of Systematic Reviews 2021, Issue 1. Art. No.: CD013529. DOI: 10.1002/14651858.CD013529.pub2. Geraadpleegd op 8 februari 2021.
4 Gordon M, Sinopoulou V, Iheozor-Ejiofor Z, Iqbal T, Allen P, Hoque S, Engineer J, Akobeng AK. Interventions for treating iron deficiency anaemia in inflammatory bowel disease. Cochrane Database of Systematic Reviews 2021, Issue 1. Art. No.: CD013529. DOI: 10.1002/14651858.CD013529.pub2. Geraadpleegd op 8 februari 2021.
5 Schmidt C, Ahmad T, Tulassay Z, Baumgart DC, Bokemeyer B, Howaldt S, Stallmach A, Büning C. Ferric maltol therapy for iron deficiency anaemia in patients with inflammatory bowel disease: long‐term extension data from a Phase 3 study. Aliment Pharmacol Ther 2016; 44: 259-270. https://doi.org/10.1111/apt.13665
6 Impact of oral ferric maltol and IV iron on health-related quality of life in patients with iron deficiency anaemia and inflammatory bowel disease, and relationship with haemoglobin and serum iron. S Howaldt, I Jacob, M Sampson, F Akriche. Journal of Crohn’s and Colitis, Volume 14, Issue Supplement_1, January 2020, Pages S478–S479, https://doi.org/10.1093/ecco-jcc/jjz203.695
7 Oppong P, Lovato S, Akbar A. PTU-124 Real world tolerability & efficacy of oral ferric maltol (feraccru) in IBD associated anaemia. Gut 2018;67:A252-A253.
8 Feraccru®-Samenvatting van de Kenmerken van het Product (SKP)
9 COVID-19 Vaccine Moderna®-Samenvatting van de Kenmerken van het Product (SKP)
10 COVID-19 Vaccine Astra Zeneca®-Samenvatting van de Kenmerken van het Product (SKP)
11 Baden LR, El Sahly HM, Essink B et al. for the COVE Study Group. Efficacy and Safety of the mRNA-1273 SARS-CoV-2 Vaccine. New England Journal of Medicine, online op 30/12/20. DOI: 10.1056/NEJMoa2035389. 
12 Voysey M, Clemens SAC, A Madhi S et al., on behalf of theOxford COVID Vaccine Trial Group. Safety and efficacy of the ChAdOx1 nCoV-19 vaccine (AZD1222) against SARS-CoV-2: an interim analysis of four randomised controlled trials in Brazil, South Africa, and the UK. The Lancet, online 08/12/20. DOI: https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)32661-1.
13 CDC. https://www.cdc.gov/vaccines/covid-19/info-by-product/clinical-considerations.html (laatst geraadpleegd op 11/02/21)
14 Burosumab (Crysvita®) et hypophosphatémie liée à l’X, La Revue Prescrire, april 2019 ; 39(426) : 254-5.
15 EMA EPAR-Assessment Report Crysvita®: https://www.ema.europa.eu/en/documents/assessment-report/crysvita-epar-public-assessment-report_en.pdf
16 Crysvita®, Samenvatting van de Kenmerken van het Product (SKP)
17 https://www.who.int/publications/i/item/therapeutics-and-covid-19-living-guideline
18 PRESS RELEASE – INSERM PRESS ROOM. Discovery stops testing Remdesivir against Covid-19 for lack of evidence of its efficacy. https://presse.inserm.fr/en/discovery-stops-testing-remdesivir-against-covid-19-for-lack-of-evidence-of-its-efficacy/42034/
19 EMA-EPAR-Assessment Report Veklury®- https://www.ema.europa.eu/en/documents/product-information/veklury-epar-product-information_en.pdf